Phủ Dầy ở đâu? Phủ Dầy thờ ai? Những địa điểm nhất định phải ghé khi đi lễ xin lộc, lễ hội Phủ Dầy
Phủ Dầy là địa điểm linh thiêng thờ Mẫu Liễu Hạnh với kiến trúc đậm chất tín ngưỡng truyền thống Việt Nam và đồng thời là nơi gắn liền với truyền thuyết về sự kiện giáng sinh lần thứ hai của Mẫu. Mỗi năm, đầu xuân mới, Phủ Dầy mở cửa đón hàng nghìn tín đồ từ khắp nơi đến chiêm bái và dâng hương. Mọi người hiện hữu để cầu nguyện, mong Thánh Mẫu phù hộ độ trì cho gia đình bên nội, bên ngoại có một năm mới an lành, phồn thịnh, đầy thành công.
Di tích Phủ Dầy ở đâu?
Phủ Dầy có địa chỉ thuộc xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định là quần thể kiến trúc tín ngưỡng gồm 20 di tích đền, phủ nằm rải rác trên toàn xã gắn liền với cuộc đời của Mẫu Liễu Hạnh..
Phủ Dầy tại Nam Định không chỉ là một di tích lịch sử quan trọng mà còn mang đến nhiều giai thoại và giá trị văn hóa đặc sắc. Theo truyền thuyết, Mẫu Liễu Hạnh, do quá thương nhớ gia đình, đã để quên mất một chiếc giày trước khi trở về thiên đình. Chính vì điều này, nơi đây được gọi là Phủ Dầy, tạo nên một câu chuyện ấn tượng và là một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa của địa phương.
Phủ Dầy thờ ai?
Di tích Phủ Dầy là một tụ điểm tôn giáo độc đáo, bao gồm nhiều ngôi đền, phủ ghép lại tạo nên một quần thể đền thờ. Trong số những ngôi đền này, đặc biệt nổi bật là đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh - một trong nhóm "tứ bất tử" được dân gian tôn kính và thờ phụng. Mẫu được thờ phụng tại các di tích đền phủ ở Phủ Dầy, bao gồm: Phủ Tiên Hương (phủ chính), Vân Cát, Đền Công Đồng ( Đền Trình), Lăng bà chúa Liễu Hạnh và Phủ Tổ. Bên cạnh đó, Phủ Dầy còn là nơi thờ phụng bên chồng của Mẫu, bên ngoại của Mẫu và cả thờ Lý Nam Đế.
Thánh Mẫu Liễu Hạnh theo sử tích xuất thân từ hoàng tộc, là con của vua Ngọc Hoàng mang tên Đệ Nhị Quỳnh Hoa công chúa với ba lần giáng sinh xuống cõi trần trong các thế kỷ XV, XVI, XVII, thể hiện quá trình tam sinh tam hóa. Thánh Mẫu Liễu Hạnh trở thành biểu tượng của đức hạnh Trung - Trinh - Hiếu - Từ, đồng thời được tôn vinh về công, dung, ngôn, hạnh.
Kinh nghiệm sắm lễ, dâng hương, cầu tài lộc tại Phủ Dầy – Nam Định
Với quần thể rộng lớn của Phủ Dầy, bao gồm hơn 20 đền, phủ, lăng, và chùa trải dài trên xã Kim Thái thì việc lễ cúng để đủ khắp tất cả các địa điểm sẽ kéo dài khoảng 2 ngày. Nếu quý khách chọn đi trong một ngày, có thể tập trung vào các điểm chính bao gồm: Đền Công Đồng (Đền Trình) để trình các quan, khai báo gia chủ đã đến đất Mẫu linh thiêng, sau đó là Phủ Chính Tiên Hương, Phủ Vân Cát, Lăng Mẫu, và Chùa Tiên Hương. Điều này giúp quý khách trải nghiệm, lễ bái, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an tại những địa danh quan trọng nhất liên quan đến tín ngưỡng và văn hóa tại địa phương.
Một đặc điểm độc đáo trong lễ sắm tại Phủ Dầy là việc khách hành hương thường mua những cành vàng, cành bạc, cây phát tài, cây phát lộc từ các sạp hàng trong sân đền để dâng lên bàn thờ Thánh Mẫu. Sau khi kết thúc nghi lễ, họ đưa những cành vàng, bạc này lên bàn thờ tổ tiên để cúng cầu may mắn. Điều này tạo nên một phần quan trọng trong truyền thống, nghi thức tôn giáo tại địa điểm này.
Sau khi sắm mâm lễ với đầy đủ các phần như đĩa hoa, đĩa trái cây chứa các loại trái cây, bát trầu cau, cút rượu, xôi thịt, giấy tiền và sớ viết tên tuổi, địa chỉ,....thì người thực hiện lễ còn sắp xếp những vật phẩm này trên mâm và dâng lên bàn thờ của đền. Hành động này là một phần quan trọng của nghi lễ, thể hiện sự tôn kính và lòng thành kính của người đi lễ đối với Thánh Mẫu và tổ tiên. Đồng thời, cũng là cách họ thể hiện lòng biết ơn và cầu mong những điều may mắn, hạnh phúc cho gia đình và người thực hiện lễ.
Cùng với việc bày lễ, ban quản lý nhà đền còn tạo một khu vực sắp lễ rộng rãi cho du khách. Khu vực này nằm ngay cạnh đền, gần khu vực lối vào, dễ dàng nhận diện. Du khách có thể thoải mái sử dụng mâm và đĩa tại khu vực này để sắp xếp lễ vật. Tuy nhiên, quan trọng nhất là họ phải nhớ trả mâm và đĩa về vị trí ban đầu sau khi hoàn thành lễ cúng. Điều này là để duy trì trật tự và tôn trọng đối với không gian linh thiêng của đền.
Sau khi đã dâng những lễ vật này lên bàn thờ Thánh Mẫu và đã thể hiện lòng khấn hứa, quy trình tiếp theo là phải chờ một tuần hương trôi qua trước khi tiến hành hạ lễ. Riêng cánh sớ và tiền giấy sẽ được mang đi để hóa sớ tại nơi hóa sớ trong khuôn viên của đền. Điều này là một phần của quy trình tôn giáo có tính linh thiêng, đồng thời là cách thức để duy trì và thực hiện đúng các nghi lễ truyền thống của địa phương.
Những địa điểm nên ghé khi hành hương, lễ bái Phủ Dầy
Đền Công Đồng ( Đền Trình Tứ Phủ Công Đồng)
Đền Công Đồng hay còn được nhiều các bà, các cụ khi hành hương lễ bái gọi là Đền Trình, Đền Trình Tứ Phủ Công Đồng. Sở dĩ Đền có cái tên như vậy bởi đây là địa điểm lễ bái đầu tiên khi đến với Phủ Dầy. Theo quan niệm của dân tộc ta “ đi thưa, về trình” thì Đền Công Đồng chính là nơi mà khách hành hương, lễ bái cần đến đề trình báo các quan, các ngài rằng ngày hôm nay con cùng gia đình đã về đất Mẫu để cầu tài, cầu lộc, cầu công danh, cầu bình an,....
Đền Công Đồng tại quần thể di tích lịch sử Phủ Dầy được xây dựng từ lâu đời với kiến trúc tinh xảo và quy mô bề thế. Với vị trí nằm ngay gần ngã ba dọc trên đường trục dẫn vào Phủ Chính - trung tâm của quần thể Phủ Dầy, Đền Công Đồng còn gần Đình Ông Khổng, tạo nên một không gian linh thiêng và lịch sử độc đáo.
Phủ Chính cùng với Đền Công Đồng tạo nên trục kết nối trung tâm trong quần thể Phủ Dầy. Đây không chỉ là nơi tập trung các hoạt động lễ hội quan trọng mà còn là không gian chính cho các sự kiện và nghi lễ tôn giáo. Mỗi năm, vào dịp đầu xuân, phiên chợ Viềng cũng được tổ chức tại đây, đánh dấu sự sôi động của quần thể, thu hút nhiều du khách và người dân tham gia.
Phủ Tiên Hương (phủ chính)
Phủ Tiên Hương là phủ chính thờ Mẫu, đây là địa điểm tâm linh độc đáo thu hút đông đảo du khách về vãn cảnh, lễ bái. Công trình kiến trúc này được xây dựng từ thời kỳ Lê sơ, chính xác là trong khoảng thời gian từ 1663 đến 1671. Suốt hơn 400 năm lịch sử, đền đã trải qua nhiều công đoạn sửa chữa, nâng cấp, tạo nên một bức tranh đẹp và rộng lớn hơn. Phủ Tiên Hương bao gồm tổng cộng 19 tòa nhà và 81 phòng lớn nhỏ. Phía trước đền là hồ bán nguyệt rộng lớn, với toàn bộ bờ hồ được tạo nên từ đá hình rồng chạm trổ tinh tế.
Phủ Vân Cát
Gần Phủ Chính là Phủ Vân Cát, được xây dựng với kiến trúc tương đồng với Điện Tiên Hương. Nhìn chung, Phủ Vân Cát có một hồ bán nguyệt nằm ngay trước cổng, giữa hồ là Nhà Thủy Lâu với 3 gian và mái cong vút. Phủ Vân Cát cũng gồm 4 gian là đệ nhất, đệ nhị, đệ ba và đệ bố. Trong đền, Mẫu Liễu Hạnh được thờ chính giữa, tạo nên một không gian linh thiêng và trang nghiêm.
Lăng Bà Chúa Liễu
Lăng Bà Chúa Liễu là nơi yên nghỉ của Thánh Mẫu Liễu Hạnh, được xây dựng gần Phủ Chính với dạng hình chữ nhật và diện tích khoảng 625 m2. Cổng vào hướng về đông tây và nam bắc. Toàn bộ lăng được lát bằng đá xanh, chạm trổ hoa văn tinh xảo, các cửa ra vào được trang trí với trụ cổng hình búp sen chớm nở. Phần trung tâm của lăng là một lăng mộ hình bát giác, tạo nên một không gian linh thiêng và trang nghiêm.
Ngoài chợ Viềng đầu Xuân năm mới thì nơi đây còn có Lễ hội Phủ Dầy ở Nam Định diễn ra hàng năm vào tháng 3 âm lịch. Lễ hội nhằm thể hiện lòng thành kính đối với Mẫu Thượng Thiên và mong muốn mang lại sự an lành cho quốc gia, mùa màng thịnh vượng, cùng sự hạnh phúc, khỏe mạnh cho bách gia trăm họ. Được xem là lễ hội lớn và độc đáo nhất tại địa phương, Lễ hội Phủ Dầy còn được coi là một phần quan trọng trong sự hình thành "Sử thi Liễu Hạnh," một tác phẩm văn hóa hùng vĩ và đáng kính ngưỡng.
Trên đây là những giải đáp cho du khách về những câu hỏi như: “ Phủ Dầy ở đâu? Phủ Dầy thờ ai? Những địa điểm nhất định phải ghé khi đi lễ xin lộc, lễ hội Phủ Dầy” . Hy vọng bạn đã có được câu trả lời thỏa đáng và lên được kế hoạch chi tiết cho chuyến du xuân, hành hương lễ bái tại vùng đất Mẫu linh thiêng này.
